Potencjalna roślinność naturalna - czyli co by było gdyby

Antropopresja. Chociaż może być zarówno pozytywna, jak i negatywna, to ogólnie w ludzkiej świadomości figuruje jako negatywny wpływ człowieka na środowisko naturalne. Jak bardzo zmieniony jest świat dookoła nas ręką człowieka, można się przekonać porównując z rzeczywistością mapy potencjalnej roślinności naturalnej.

Potencjalna roślinność naturalna

Przez termin ten rozumie się istnienie stadium klimaksowego zbiorowiska roślinnego w danych warunkach siedliskowych, na kształtowanie którego nie miała wpływu ani antropopresja, ani negatywne zjawiska naturalne. Trudno to sobie wyobrazić po ponad 150 latach od rozpoczęcia ery przemysłowej, z zanieczyszczeniem powietrza, kwaśnymi deszczami, wycinką drzew pod zabudowę i uprawy, a także gospodarkę leśną opartą w dużej mierze o sosnę i świerk. Niemniej w 1995 roku , w Instytucie Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, powstało opracowanie kartograficzne potencjalnej roślinności naturalnej Polski.

Matuszkiewicz W., Faliński J.B., Kostrowicki A.S., Matuszkiewicz J.M., Olaczek R., Wojterski T., 1995, Potencjalna roślinność naturalna Polski. Mapa przeglądowa 1:300 000. Arkusze 1-12, IGiPZ PAN, Warszawa.

Autorem mapy 'Potencjalnej roślinności naturalnej Polski' jest znany, poprzez swoje dzieła praktycznie wszystkim przyrodnikom, prof. dr hab.  Jan  Marek  Matuszkiewicz, wybitny botanik, biogeograf i fitosocjolog oraz jego współpracownicy.

Teoria kontra rzeczywistość

To co widzicie na zdjęciu powyżej to zgodnie z opisem z Banku Danych o Lasach - tabela poniżej, bór mieszany świeży BMśw, lecz zniekształcony (Z1). Sugerując się opisem i fotografią można zaryzykować stwierdzenie, że jest to forma zbliżona do zbiorowiska jakim jest  subatlantycki bór sosnowy świeży (Leucobryo-Pinetum).

Źrodło: Bank Danych o Lasach

Jak widać powyżej w borze tym dominuje niemal stuletnia sosna zwyczajna, której miejscami towarzyszą dąb szypułkowy, brzoza brodawkowata i topola osika. Lokalizację adresu leśnego omawianego lasu przedstawia poniższa mapa:

Źrodło: Bank Danych o Lasach

Tymczasem, gdy porówna się lokalizację z informacjami zawartymi na arkuszu C1 mapy potencjalnej roślinności naturalnej okazuje się, że w tym miejscu powinien rosnąć jako stadium klimaksowe, oznaczony nurem 10,  grąd środkowoeuropejski, odmiana śląsko-wielkopolska, forma niżowa, seria uboga (Galio-Carpinetum), wyglądający jak na zdjęciu poniżej:

Autor: Przykuta [GFDL lub CC BY-SA 3.0], Wikimedia Commons

Zaskakujące prawda? Zachęcam Was, drodzy czytelnicy do własnych poszukiwań. Można się bardzo zdziwić :)