Jesion wyniosły (Fraxinus excelsior), to gatunek drzewa z rodziny oliwkowatych. Występuje na terenie całej Polski, na siedliskach glebowych wilgotnych i przewietrzonych - znosi jedynie krótkotrwałe zalewy. Młode jesiony są cieniolubne, ale z wiekiem stają się światłolubne. Już starożytne ludy, w tym Słowianie czcili te drzewa tak samo jak dęby. W leśnictwie uznawane jest obok wiązu i jaworu, za drzewo szlachetne, dające wartościowe drewno o cennych właściwościach technicznych. Niestety, od lat 90-tych XX wieku, drzewo to atakowane jest przez grzyba z rodziny tocznikowatych (Helotiaceae).
 |
| Jesion wyniosły Carl Axel Magnus Lindman [Public domain], Wikimedia Commons |
Europejskie wymieranie jesionów
Obecnie zamieranie jesionu występuje praktycznie w całej Europie, nawet na Wyspach Brytyjskich. Odkrycie przyczyny tej choroby, świat nauki zawdzięcza Profesorowi Tadeuszowi Kowalskiemu z Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie. Dzięki jego badaniom i pracom innych ośrodków naukowych udało się ustalić sprawcę - grzyba z rodziny toczkowatych (gromada workowate) - nazwanego Hymenoscyphus fraxineus, a także poznać jego cykl rozwojowy, z określeniem stadium generatywnego i wegetatywnego.
Faza wegetatywna grzyba pasożytuje na osadce liści jesionu podczas okresu wegetacyjnego, przyczyniając się do ich zamierania, a co za tym idzie, do drastycznego przerzedzenia korony drzewa, jak na zdjęciu poniżej:
Stadium generatywne z kolei wyrasta na liściach jesionu, które opadły w poprzednim roku. Dlatego niezwykle istotne jest grabienie liści tych drzew, celem zapobiegnięcia rozwojowi choroby na rośliny sąsiednie. Wygląda to tak jak na zdjęciu poniżej:
Autor: Amadej Trnkoczy (amadej) [CC BY-SA 3.0], Wikimedia Commons
Walka o jesiony
Walka o uratowanie jesionów trwa na różnych frontach. Na wielu uniwersytetach trwają badania nad Hymenoscyphus fraxineus. Póki co badania przeprowadzone przez Szwedzki Uniwersytet Nauk Rolniczych (Sveriges lantbruksuniversitet, SLU) wykazały, że usuwanie chorych drzew i pozostałych jesionów im towarzyszących nie przynosi oczekiwanego rezultatu - wynika to ze specyfiki cyklu rozwojowego pasożytującego na nich grzyba, a także przyczynia się do usuwania drzew odpornych (według szacunków jest to 15-20% populacji). Korzystając z tej wiedzy, na Litwie, postanowiono szczepić na podkładce jesiony, materiałem z drzew odpornych w kontrolowanych warunkach, aby w przyszłości mogły wydać odporne nasiona. Jest to jednak procedura długotrwała, nie mniej daje nadzieję, na uratowanie tych pięknych drzew w naszym krajobrazie.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz